Athari ya Maneno ya Mkopo ya Kiingereza katika Fonolojia ya Kihehe

Abstract

Makala hii inachunguza athari za maneno ya mkopo ya Kiingereza katika fonolojia ya Kihehe. Fonolojia ya Kihehe inaonesha ongezeko la idadi ya fonimu na miundo ya silabi tangu ilipoanza kupokea maneno ya mkopo kutoka lugha mbalimbali za kigeni ikiwemo Kiingereza. Utafiti huu unatumia ushahidi wa maneno 84 ya mkopo ya Kiingereza yaliyokusanywa kwa kusikiliza masimulizi, usomaji matini na majadiliano kubainisha athari yake katika fonolojia ya Kihehe. Ukusanyaji na uchanganuzi wa data uliongozwa na nadharia ya usilimisho iliyopendekezwa na Jean Piaget. Matokeo ya utafiti yanaonesha fonolojia ya Kihehe imeathiriwa na uhamishaji na usilimishaji wa moja kwa moja wa maneno ya mkopo ya Kiingereza. Athari kubwa ni kuwepo kwa fonimu konsonanti saba, sauti ng’ong’o nne na miundo nane ya silabi za mkopo katika lugha ya Kihehe. Tumebaini usilimishaji na uhamishaji ni michakato inayochagiza mabadiliko ya orodha ya fonimu za Kihehe. Hivyo maneno ya mkopo ya Kiingereza yanaimarisha lugha ya Kihehe kwa kujaza mapengo ya kiisimu, kileksika na maana yanayosababishwa na tofauti za kitamaduni na kiteknolojia.