Tafsiri Tenge za Dhana Asilia za Kiswahili kwenye Lugha ya Kiingereza katika Vyombo vya Habari

Abstract

Vyombo vya habari ni asasi muhimu katika kufikisha ujumbe kutoka sehemu moja kwenda sehemu nyingine. Vyombo hivyo ni televesheni, magazeti, idhaa za redio, mitandao ya kijamii n.k (Kambaya, 2022). Nyenzo kubwa itumiwayo na vyombo vya habari katika kuhakikisha ujumbe unafika kwa wakati na kwa ufasaha uliokusudiwa ni lugha. Hapa tunazungumzia lugha ya Kiswahili. Kwa hivyo, makala haya yanalenga kuonesha mtindo unaozidi kushamiri wa kufasiri dhana asilia za Kiswahili kwa kuegemea lugha ya Kiingereza, taathira zake na kutoa mazingatio muhimu kwa vyombo vya habari. Nadharia ya tafsiri iliongoza uchunguzi huu. Data zilikusanywa kwa njia ya maktabani kwa kupitia kwa umakini maandiko mbalimbali, ushuhuduaji na usaili. Matokeo yamedhihirisha kuwa kuna tafsiri za kiholela ambazo hufanywa haraka haraka zinazoweza kuingiza ruwaza tenge zenye ukakasi katika lugha ya Kiswahili. Mathalan, kusema mwisho wa siku kwa tafsiri ya at the end of the day badala ya hatimaye, Imebainika pia, kukithiri kwa utenge huu kunaweza kuleta athari ya kuwa na ‘Kiswanglish’-yaani Kiswahili kilichochanganyika na Kiingereza au Kiswahili cha Kiingereza. Vilevile, makala inapendekeza mazingatio muhimu ya kuboresha mazao ya tafsiri katika vyombo vya habari kuwa ni; wafasiri katika vyombo vya habari wawe weledi,watumie istilahi sanifu za Kiswahili kwa kujiamini, waendeleze dhima ya kutangaza marekebisho ya tafsiri tenge za Kiswahili, washirikiane na wataalamu wafasiri kutoka vyombo vya ukuzaji wa Kiswahili na wasilazimishe kutafsiri dhana za utamaduni na mila za kigeni katika Kiswahili. Makala yanatoa mchango katika uga wa tafsiri na maendeleo ya Kiswahili.