Mgogoro wa Ushairi wa Kiswahili Miaka Hamsini Baadaye

Abstract

Mnamo miaka ya 1960, kulizuka mgogoro miongoni mwa wataalamu wa Kiswahili kuhusu ushairi wa Kiswahili ambao kimsingi uliochochewa na masuala mawili. Kwanza, utata kuhusu maana ya ushairi kwa jumla na pili, maana ya shairi la Kiswahili. Mgogoro huo ulizua pande au mapote mawili yaliyokinzana. Upande mmoja ulikuwa wa  ‘wanamapokeo’ au ‘wahifadhina’ na pote la pili likawa na ‘wanausasa’ au ‘wanamapinduzi’ au ‘wanamabadiliko’. Wanamapokeo walishikilia kwamba uti wa mgongo wa ushairi wa Kiswahili ni  sheria au arudhi za urari wa vina na mizani, ilihali  pote la wanamapinduzi likashikilia kwamba haikuwa lazima shairi la Kiswahili kuwa na urari wa vina na mizani. Wanamabadiliko wanasema kwamba shairi la Kiswahili linaweza kuwa ‘huru’ na si lazima mshairi afungwe na kanuni za sheria au arudhi za vina na mizani anapotunga shairi. Lengo la makala haya ni kuangazia ‘mgogoro’ huu baada ya takriban zaidi ya miaka hamsini (50) tangu ulipozuka ili kutathmini iwapo ulififia au bado ungalipo. Makala haya yamechochewa na  hatua ya kuchapishwa kwa diwani za mashairi zinazowaleta pamoja wanamapokeo na wanamapinduzi.  Baadhi ya diwani hizo ni pamoja na Tamthilia ya Maisha (Wamitila, Mhar. 2002), Diwani ya Karne Mpya (Walibora, Mhar, 2007),Waja Leo, (Walibora, Mhar. 2012),Tunu ya Ushairi (Arege, Mhar. 2013). Je, hatua hiyo inaashiria nini kuhusu ‘mgogoro’wa ushairi wa Kiswahili wa miaka ya 1960 na 1970?